Resultaten van slimme aansturing van 100 hybride warmtepompen
Dalen laat zien: een hele wijk kan op hybride warmtepompen zónder netverzwaring, mits slim aangestuurd.
Uitnodiging kennissessie DACS HW • 26 november 2025 • ElaadNL, Arnhem
Beleidsmakers, netbeheerders en techneuten in de energietransitie kunnen zich aanmelden via https://event.dacs-hw.nl/
Arnhem, 3 oktober 2025 – In Dalen is aangetoond dat een complete wijk kan overstappen op hybride warmtepompen zonder dat het elektriciteitsnet hoeft te worden verzwaard. Dat geldt in de huidige situatie, maar er zit een duidelijke nuance aan: als bijvoorbeeld meerdere elektrische auto’s gelijktijdig tijdens de avondpiek laden, ontstaat alsnog lokale netcongestie.
De oplossing ligt in slimme, centrale aansturing van zowel warmtepompen als (thuis)laders. Daarmee blijft het net in balans — zonder dat bewoners comfort verliezen.
Dat is precies waar DACS-HW op stuurt: collectieve aansturing van hybride warmtepompen. En dat werkt. Uit de praktijktesten blijkt dat het laagspanningsnet aanzienlijk kan worden ontlast: met collectieve sturing van zo’n honderd hybride warmtepompen kon tussen de 10 en 25 procent van de avondpiek worden weggenomen, vertelt Raymond van Hooijdonk van Enexis.
Die reductie geldt specifiek voor deze wijk en testopzet – met circa 40% deelnemende huishoudens – maar laat goed zien hoeveel potentie slimme aansturing heeft om netcongestie te verminderen.
Ook aan de kant van de fabrikant levert dit nieuwe inzichten op. Louis Visser van Intergas legt uit: “Door de prestaties van hybride warmtepompen in DACS-HW te optimaliseren, minimaliseren we het risico op netoverbelasting. Bewoners zien tegelijk het voordeel: gemiddeld rond de zeventig procent minder gasverbruik en zo’n achtenzeventig procent minder CO₂-uitstoot is haalbaar.” Volgens hem laat het project zien dat hybride technologie een essentiële schakel vormt in een stabiel en duurzaam energiesysteem.
De aansturing van de warmtepompen vindt plaats via een soevereine Europese open-source cloud, die real-time data gebruikt om het verbruik in de wijk te sturen. Erwin Bisschop van Inversable licht toe: “We sturen in Dalen ongeveer honderd warmtepompen realtime aan via een soevereine Europese open-source cloud. Bewoners blijven zelf aan de knop zitten; de opt-out of ‘comfortknop’ is nauwelijks gebruikt in de praktijktesten.” Dat bewijst volgens hem dat bewoners het systeem vertrouwen en het comfort in de woning behouden blijft.
Ook de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) benadrukt dat naast technologie vooral de sociale kant van de energietransitie belangrijk is. “We onderzoeken hoe je flexibiliteit eerlijk en transparant verdeelt en prijst,” zegt Xin Li van de TU/e. “In de geteste scenario’s lag de piekreductie tussen tien en vijfentwintig procent; het uiteindelijke effect hangt aantoonbaar af van de aansturingsmethode, het aandeel deelnemende woningen en de comfortkeuzes van bewoners.”
Dat draagvlak in de wijk blijkt groot, vertelt Hylco de Boer van Samen Energie Neutraal. “Wat ons raakt is het enthousiasme van bewoners: veertig procent van de 250 woningen draaide mee met slimme sturing. Tijdens bewonersavonden hoorden we vooral trots om mee te doen – precies de energie die nodig is om op te schalen.”
Het succes zit niet alleen in de techniek, maar ook in de samenwerking. Erik Matien van Enablemi, namens het consortium, vat het samen: “De samenwerking en synergie tussen alle partijen was een groot succes. Gaaf om hier een bijdrage aan te mogen leveren.”
Waarom dit ertoe doet
Slimme, centrale sturing maakt het mogelijk om sneller te verduurzamen zonder direct te hoeven graven. Het voorkomt of stelt netverzwaring uit en houdt energiezekerheid in de wijk betrouwbaar.
Daarbij blijft comfort altijd leidend: bewoners houden de regie, kunnen zich tijdelijk afmelden of kiezen voor extra comfort, met volledige transparantie en geborgde privacy. Het resultaat is winst op alle fronten – maatschappelijk én persoonlijk. Hybride warmtepompen besparen gemiddeld zo’n 70% gas en 78% CO₂ per woning, terwijl het elektriciteitsnet wordt ontzien.
“Dit project is uitgevoerd met subsidie van het ministerie van Klimaat en Groene Groei (KGG), uitgevoerd door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). De specifieke subsidie voor dit project betreft de MOOI subsidieronde 2022”
Programma – 26 november 2025 (ElaadNL, Arnhem)
12:00 – 13:00 • Lunch
13:30 – 13:55 • [Algemeen] DACS‑HW: de resultaten en lessen voor de toekomst
14:00 – 14:20 • [Intergas] Centraal aansturen van hybride warmtepompen – hoe pak je dat aan?
14:20 – 14:40 • [Inversable] Werken met realtime energiedata
— pauze —
15:00 – 15:20 • [Enexis] Maatschappelijke impact van het project
15:20 – 15:40 • [TU/e] Eerlijke verdeling/prijsstelling van HWP‑flexibiliteit
QUOTES
- Enexis ziet de impact in de praktijk: “Op laagspanningsniveau zagen we in Dalen dat we met collectieve sturing van circa 100 hybride warmtepompen tussen de 10 en 25 procent van de avondpiek konden wegnemen wanneer dat nodig was. Dat is een fors effect in het licht van de huidige netcongestie.” — Raymond van Hooijdonk, Enexis.
- Ook aan fabrikantenzijde werpt de aanpak vruchten af. Intergas: “Door de prestaties van hybride warmtepompen in DACS‑HW te optimaliseren, minimaliseren we het risico op netoverbelasting. Bewoners zien tegelijk het voordeel: gemiddeld rond de 70% minder gasverbruik en ~78% minder CO₂‑uitstoot is haalbaar, afhankelijk van de woning.” — Louis Visser, Intergas.
- De aansturing draait realtime en soeverein. Inversable: “We sturen in Dalen ongeveer 100 warmtepompen realtime aan via een soevereine Europese open‑source cloud. Bewoners houden de knoppen; de opt‑out (‘comfortknop’) is nauwelijks gebruikt in de praktijktesten.” — Erwin Bisschop, Inversable.
- Eerlijkheid en prijsstelling van flexibiliteit zijn cruciaal voor draagvlak. TU/e: “We onderzoeken hoe je flexibiliteit eerlijk en transparant verdeelt en prijst. In de geteste scenario’s lag de piekreductie tussen 10–25%; het uiteindelijke effect hangt aantoonbaar af van de aansturingsmethode, het aandeel deelnemende woningen en de comfortkeuzes.” — Xin Li, TU Eindhoven.
- Het draagvlak in de wijk is groot en voelbaar. Samen Energie Neutraal: “Wat ons raakt is het draagvlak in de wijk: 40% van de 250 woningen draaide mee met slimme sturing. Tijdens bewonersavonden hoorden we vooral trots om mee te doen — precies de energie die nodig is om op te schalen.” — Hylco de Boer, Samen Energie Neutraal.
- Over de samenwerking: “De samenwerking en synergie tussen alle partijen in het consortium was een groot succes. Gaaf om hier een bijdrage aan te mogen leveren.” — Erik Matien, Inversable.
